Afyon Termal Tatil Yerinde Bir Şaheser : Maltaş Anıtı
Afyon termal tatil şehrinin İhsaniye İlçesi, Kayıhan kasabası sınırlarında, Göynüş (Köynüş) Vadisi’nin güneybatı köşesinde yer alan , vadiyi batıdan sınır koyan Akkuş Yuvası Kayalıkları üzerinde bulunan bir açık hava tapınım alanıdır. İçerisinde saklı hazine olduğuna inanıldığı için o yöredeki insanlar tarafınca “Maltaş” ya da “Malkaya” adıyla isimlendirilmiştir.
Anıtın çatısı eğimli beşik çatı olup saçaklar kademe kademe dışa doğrudur. Alınlık kısmı alt alta dizilmiş olup üç pervazla çevrelenmiştir. Orta pervazlar baklava örgeleleri ile süslü, diğerleri ise sadedir. Alınlığın merkezinde, baklava örgesi dizisi ile kalın bir orta dikme yer almaktadır. Anıtın duvar yüzeyi, rapport tekniği gibi yerleştirilen geometrik nakışlarla süslenmiştir.
Bu süsler, her iki tarafta üstü baklava dilimli bezeli silmelerle çerçeve içine alınmıştır. Bu silmelerden soldakinin üst tarafında 11 harfe kadar korunabilmiş bir Frig yazıtı yer almaktadır. Anıtın çevresinde 2 metre x 2 metre ölçülerinde kare form tarzında bir niş bulunmaktadır. Niş iki kademeli bir çerçeve ile çevrili olup birinci çerçevenin üst köşe kısmında ve ortasında, makara formlu, yanlarda volüt benzeri işlemeler görülen konsola benzer çıkıntılar vardır.
Bu kabartmalar ahşap mimariye ait dışa taşkın taşıyıcı elemanların kayaya yansıyan görüntüsü olmalıdır. Bu kabartmaların hemen altıda yer alan , dar bir silme üzerinde oldukça silik durumda ki bir satır Frigçe yazıt daha bulunmaktadır.
Nişin tabanında, merkezi noktada yer alan oyukluk, olası seyyar bir Kybele heykelinin yerleştirildiği zıvana deliği olmalıdır. Nişin iç tarafında karşılıklı tasarlanan kapı kanatları, tapınağın kapılarının sonuna kadar açık olduğunu gösteriyor. Nişin arka duvarı üstünde büyük bir boşluk ile arkadaki kuyunun tabanına geçiş sağlanmaktadır. Bu geçişin, birer Frig Anıtı olan Bahşayiş ve Delikli Taş Anıtlarında denk gelinen, niş ile arkadaki kuyu arasında bağlantı sağlayan dairesel delik biçiminde olması gerekirken, olasılıkla defineciler tarafından kırılarak genişletilmiş olmalıdır.
Afyon kaplıca ilimizin Göynüş Vadisi’nde yer alan, Maltaş Anıtı nın büyük bir kısmı toprağa gömülü şekilde olup 2021 yılında Vali Gökmen Çiçek’in bölgeyi incelemesi ve talimatları istikametinde kazı çalışmaları gerçekleştirilmiştir.. Toprağa gömülü şekilde ortaya çıkan Maltaş Anıtı Frig Vadisi ne gelen gezginlerini bekliyor.
